کد مطلب:16456 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » احكام

ديدگاه قرآن در مورد ربا چيست؟

اساسآ قرآن سود گرفتن از قرض را ظلم مي داند. و مي دانيم كه ظلم، يعني گرفتن چيزي بدون حق و بدون يك مجوّز. البته مجوز طبيعي نه مجوز قانوني. در واقع عدل هم يعني به هر مستحقي آنچه را كه استحقاق دارد دادن. و ظلم تجاوز به حقوق ديگران است. قرآن ربا گرفتن را تجاوز به حق قرض گيرنده تلقي مي كند و به قول ما اصلآ نامشروع مي داند.
«اَلَّذينَ يُنْفِقونَ اَمْوالَهُمْ بِاللَّيْلِ وَ النَّهارِ سِرّآ وَ عَلانِيَةً فَلَهُمْ اَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَلا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلا هُمْ يَحْزَنونَ» بقره/274 اين آيه از انفاق و نيكوكاري شروع مي شود و از همين جا گفتيم استشمام مي شود كه نظر به همان وامهاي به اصطلاح درماندگي است. بعد بلافاصله مي فرمايد:
«لَّذينَ يَأكُلونَ الرِّبوا لا يَقومونَ اِلاّ كَما يَقومُ الَّذي يَتَخَبَّطُهُ الشَّيْطانٌ مِنَ الْمَسِّ ذلِكَ بِاَنَّهُمْ قالوا اِنَّمَا الْبَيْعُ مِثْلُ الرِّبوا وَاَحَلَّ اللهُ الْبَيْعَ وَحَرَّمَ الرِّبوا» بقره/275 آنها كه ربا مي خورند بر نمي خيزند مگر مانند كسي كه شيطان او را مس كرده؛ يعني مانند مجنون و جن زده و آدمي كه عقل و هوش و فكرش را از دست داده. قرآن مي خواهد بگويد، رباخواري كأنّه تأثيري در فكر و هوش مي كند، انسان را ديوانه مي كند. اين به موجب آن است كه گفتند: «اِنَّمَا الْبَيْعُ مِثْلُ الرِّبوا» گفتند چه فرقي مي كند كه انسان خريد و فروش كند يا ربا بخورد «وَاَحَلَّ اللهُ الْبَيْعَ وَحَرَّمَ الرِّبوا» ولي اين جور نيست، خدا بيع را حلال كرده و ربا را حرام.
«فَمَنْ جاءَهُ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّهِ فَانْتَهي فَلَهُ ما سَلَفَ وَاَمْرُهُ اِلَي الله» مقصود اين است كه اگر موعظهاي درباره ربا بيايد و منتهي بشود يعني از اين ساعت ديگر توجه به دستور بكند، «فَلَهٌ ما سَلَفَ» گذشته ها همه محو شده، گذشتهها گذشته. «وَاَمْرُهُ اِلَي الله» يعني در دنيا از او پس نگيريد. «وَ مَنْ عادَ فَاُولئِكَ اَصْحابُ النّارِ هُمْ فيها خالِدونَ» كساني كه بعد از نزول اين آيه بخواهند ربا بگيرند مستحق آتشاند. «يَمْحَقٌ اللهُ الرِّبوا وَ يُرْبِي الصَّدَقاتِ» خدا ربا را محو مي كند (در واقع يعني بي بركتي را متوجهش مي كند) و به عكس صدقات را نمو مي دهد. «وَاللهُ لا يُحِبُّ كُلَّ كَفّارٍ اَثيمٍ» در اينجا رباخوار به كَفّار و اثيم تعبير شده.

---

مجموعه آثار شهيد مطهري ج20ـ مسئله ربا و بانك
شهيد مطهري